Czy ojciec ma prawo zabrać dziecko bez zgody matki?
Niezgodna między rodzicami skutkuje czasami zabraniem dziecka bez poinformowania drugiej osoby. Takie sytuacje generują bezpośrednie zagrożenie dla dziecka, szczególnie w przypadku, gdy rodzic dopuszczający się uprowadzenia ma ograniczone prawa opiekuńcze. Jakie są konsekwencje uprowadzenia rodzicielskiego? Czy jest ono przestępstwem? Kiedy można wystąpić o ograniczenie praw rodzicielskich, a kiedy o pozbawienie praw względem małoletniego ?
Uprowadzenie dziecka w świetle prawa
Według artykułu 211 Kodeksu karnego osoba, która wbrew woli osoby wyznaczonej do opieki nad dzieckiem uprowadza lub umyślnie zatrzymuje osobę poniżej 15 roku życia, podlega karze pozbawienia wolności do trzech lat. Wobec wyznaczonego opiekuna uprowadzenie to narusza prawo do sprawowania władzy rodzicielskiej i opieki. Jednakże sytuacja wygląda inaczej w przypadku sytuacji pomiędzy rodzicami.
W przypadku dwóch rodziców pozostających w konflikcie wskutek odebrania praw rodzicielskich jednemu z nich, sprawa podlega przepisom prawa rodzinnego. Uprowadzenie następuje w przypadku, gdy jeden z rodziców ma ograniczone prawa rodzicielskie, przez co nie może decydować o miejscu pobytu dziecka. Jeśli sąd przyznał opiekę rodzicielską na równi obojgu rodzicom, wówczas zarówno ojciec, jak i matka mogą decydować o miejscu przebywania małoletniego. Umożliwia to również zabranie dziecka na wakacje przez jednego z rodziców, lecz po uzgodnieniu i wyrażeniu zgody przez drugą stronę. Dopiero w sytuacji ustalenia miejsca pobytu małoletniego dziecka przez Sąd lub w sytuacji gdy drugi z rodziców ma ograniczoną władzę rodzicielską zabranie małoletniego dziecka poza miejsce zamieszkania rodzica, przy którym zostało ustalone miejsce pobytu lub posiadającego pełną władzę rodzicielską jest niezgodne z prawem. Dopóki Sąd nie ustali miejsca pobytu małoletniego dziecka każdy z rodziców może zgodnie z prawem zabrać dziecko do swojego miejsca zamieszkania, nawet bez zgody drugiego z rodziców, nawet pomimo okoliczności że dobro dziecka się temu sprzeciwia, bo np. dziecko jest przyzwyczajone, że jeden z rodziców jest rodzicem pierwszoplanowym.
Dowiedz się więcej na: https://kancelariasprawyrodzinne.pl/adwokat-kontakty-z-dzieckiem-warszawa/
Czy ojciec ma prawo zabrać dziecko bez zgody matki?
Na podstawie powyższych przepisów prawnych można stwierdzić, że żaden z rodziców nie ma prawa decydować o miejscu przebywania małoletniego bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii i wyrażenia zgody. Rodzic nie musi zgadzać się na wakacje lub pobyt. Jeśli podejrzewa możliwość uprowadzania, zawsze powinien wyrazić stanowczy sprzeciw. Obowiązek informacyjny spoczywa zarówno na matce, jak i na ojcu. Należy jednak zaznaczyć, że w świetle polskiego prawa porwanie rodzicielskie nie stanowi przestępstwa, ale może być podstawą do odebrania lub ograniczenia praw przez jedną ze stron.
Postępowanie w przypadku uprowadzenia
Po zniknięciu dziecka należy bezzwłocznie udać się na najbliższy komisariat policji. Pomimo że nie stanowi ono przestępstwa, policja ma obowiązek podjąć działania zmierzające do wyjaśnienia sytuacji i wskazania miejsca aktualnego przebywania małoletniego. Koniecznie należy dopilnować, aby policja sporządziła notatkę ze zgłoszenia.
Jeżeli jeden z rodziców celowo nie udzielił informacji o miejscu przebywania małoletniego oraz nie odpowiada na próby nawiązania kontaktu, również można zgłosić ten fakt na policję. Służby podejmą próbę ustalenia, gdzie przebywa dziecko. W przypadku, gdy niemożliwe staje się wskazanie miejsca jego przebywania, wówczas sytuacja nosi znamiona zaginięcia. Działania służb są uzależnione od miejsca zakwaterowania i narodowości przetrzymującego dziecko. Pod uwagę brane są również wcześniejsze groźby ze strony rodzica o trwałym odebraniu dziecka oraz nadużywanie praw dotyczących opieki. W przypadku różnego pochodzenia rodziców, istnieje prawdopodobieństwo uprowadzenia dziecka za granicę, dlatego konieczne jest zebranie dokładnych zeznań dotyczących sytuacji rodzinnej. W takiej sytuacji w trybie pilnym należy złożyć wniosek o ustalenie miejsca pobytu małoletniego dziecka wraz z wnioskiem o zabezpieczenie powództwa.
W przypadku uprowadzenia dziecka przez rodzica z ograniczonymi prawami dotyczącymi sprawowania opieki, sąd może postanowić o całkowitym pozbawieniu go praw względem małoletniego. Gdy zaś dochodzi do porwania rodzicielskiego przez rodzica mającego pełnię praw, drugi rodzic może wystąpić o ograniczenie decyzyjności w sprawach bezpośrednio dotyczących dziecka. W każdym z dwóch przypadków, konieczne jest złożenie wniosku o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej w Wydziale Rodzinnym i Nieletnich sądu rejonowego. Konieczne jest uzasadnienie wnioskowania, dlatego należy wskazać okoliczności w jakich doszło do zaistniałej sytuacji.
Artykuł powstał we współpracy z Radcą Prawnym Lucyną Szabelską z kancelariasprawyrodzinne.pl